ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΖΩΗΣ

Η Σχέση είναι ένας όρος που σήμερα αναφέρεται στην προσωπική μας ζωή, είναι κάτι το ενεργητικό- πρέπει να ασχοληθείς μαζί της.  Εξαρτάται από την κατάκτηση εμπιστοσύνης ενός άλλου προσώπου, αν πρόκειται να αντέξει στον χρόνο. Φυσικά εδώ βοηθάει και ο έρωτας να βιωθεί μια σχέση καλύτερη ποιοτικά επειδή αυτοί οι δύο άνθρωποι πιστεύουν ο ένας για τον άλλο στην αιωνιότητα και την αποκλειστικότητα. Τα περισσότερα είδη σεξουαλικών σχέσεων έχουν πάρει πια αυτήν την μορφή, το ίδιο και ο γάμος.

Ο γάμος είναι ως μια κοινωνικά αναγνωρισμένη και αποδεκτή σεξουαλική ένωση μεταξύ δύο ατόμων. Όταν δύο άτομα παντρεύονται, καθίστανται συγγενείς μεταξύ τους. Ο γάμος και η συγγένεια είναι πρώτα απ’ όλα τυπικές σχέσεις και τυπικοί δεσμοί. Είναι σχέσεις και δεσμοί που αναγνωρίζονται επίσημα από το δίκαιο του κράτους και παράγουν πολύ συγκεκριμένα έννομα αποτελέσματα πχ. Το κληρονομικό δικαίωμα. Οι ρυθμίσεις αυτές συνδέονται άμεσα με τον χαρακτήρα της οικογένειας και της συγγένειας ως σύνθετου θεμελιακού κοινωνικού θεσμού.

Ο γάμος σαν κοινωνικός θεσμός έχει υποστεί αλλαγές. Παλαιότερα βλέπαμε ότι άντρας ζητούσε την γυναίκα από τον πατέρα της. Ο πατέρας λοιπόν αναλάμβανε να αποκαταστήσει την κόρη του. Η ατομική ελευθερία για την επιλογή συζύγου υποτάσσονταν στα συμφέροντα των γονέων.  Σε αυτό το πλαίσιο γίνεται αντιληπτό ότι οι άνθρωποι δεν ένοιωθαν ή ζητούσαν συναισθηματική εγγύτητα που συνδέουμε με την οικογένεια σήμερα. Οι ερωτικές σχέσεις στα πλαίσια του γάμου δεν θεωρούνταν ως μία πηγή απόλαυσης αλλά ως μια αναγκαιότητα για την γέννηση των παιδιών.

Το μοντέλου του γάμου αρχίζει να αλλάζει ριζικά από την δεκαετία του ‘70 όπου εισάγεται όρος του έρωτα, μοιραζόμαστε κοινές εμπειρίες και οι περισσότεροι γάμοι είναι μεταξύ συνομήλικων.

Σήμερα ο γάμος θα λέγαμε ότι έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

1.     Η Μονογαμία που προβλέπεται και από τον νόμο. Κάποιοι παρατηρητές προτείνουν να χαρακτηριστεί ως διαδοχική μονογαμία δηλαδή ότι επιτρέπεται να έχουν πολλούς συζύγους διαδοχικά, κανείς όμως δεν μπορεί να έχει πάνω από ένα σύζυγο κάθε φορά. Να μην ξεχνάμε το θέμα της πίστης είναι μια συμφωνία μεταξύ του ζευγαριού και είναι βασική προϋπόθεση του δυαδικού ευ ζην.

2.     Ο γάμος βασίζεται στην ιδέα του ρομαντικού έρωτα.  Η αμοιβαία συμπάθεια, η έλξη και η συμφωνία χαρακτήρων είναι θεμέλια για ένα γάμο στην σύγχρονη εποχή.

3.     Η οικογένεια που δημιουργείται είναι πατρογραμμική και νεοτοπική.  Η πατρογραμμική διαδοχή συνεπάγεται ότι τα παιδιά παίρνουν το επώνυμο του πατέρα και η νεοτοπική κατοικία συνεπάγεται ότι ένα παντρεμένο ζευγάρι μετοικεί σε μία κατοικία μακριά από εκείνες των οικογενειών τους.

4.     Επίσης η οικογένεια πλέον είναι πυρηνική. Δηλαδή αποτελείται από ένα ή δύο γονείς που  ζουν στο ίδιο νοικοκυριό με τα παιδιά τους. Οι πυρηνικές όμως μονάδες δεν είναι εντελώς αποκομμένες από άλλους συγγενικούς δεσμούς.

 «Ο ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΩΣ ΠΡΩΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΑ»

Οι έλληνες μέσα από έρευνα της Public Issue που έγινε φαίνεται ότι αγαπούν τον θεσμό του γάμου, της οικογένειας. Αυτό δεικνύει ότι είμαστε ένας λαός πιστός σε παραδοσιακές αξίες.

Σημαντικά επίσης θεωρούμε την εργασία, την μόρφωση, την πατρίδα και την οικονομική ανεξαρτησία ενώ βλέπουμε ότι το χρήμα, η συμμετοχή στα κοινά και τα ακριβά αξεσουάρ (πχ. Καλό αυτοκίνητο) έρχονται τελευταία.

Το γεγονός αυτό μας εξηγεί και τα χαμηλά ποσοστά διαζυγίων που έχουμε. Σε σύγκριση με άλλες χώρες της ευρωπαϊκής κοινότητας. Η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία φαίνεται ότι έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά διαζυγίων σε αντίθεση με το Ηνωμένο βασίλειο, την Δανία και την Φιλανδία που φαίνεται να έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά. Το διαζύγιο συνεπάγεται πάντα μια συναισθηματική φόρτιση και μπορεί να δημιουργήσει οικονομικές δυσχέρειες στον έναν ή και στους δύο συζύγους αλλά και για τα παιδιά που βιώνουν το διαζύγιο των γονιών τους σε μικρή ηλικία είναι φοβισμένα και αναστατωμένα και πολλές φορές τείνουν να κατηγορούν και τον εαυτό τους για τον χωρισμό.

Η οικογένεια είναι σημαντική για τους Έλληνες και για όλο τον κόσμο γιατί είναι η πρώτη επιβιωτική μονάδα πάνω στην οποία στηρίχθηκε η δημιουργία ολόκληρων κοινωνιών, κρατών κλπ. Είναι θεμελιώδης βάση του πολιτισμού μας. Ο πιο απλός ορισμός που μπορούμε να της προσδώσουμε είναι μια ομάδα ατόμων που έχουν δεσμούς συγγένειας μεταξύ τους και ζουν κάτω από την ίδια στέγη. Η σημασία της όμως έχει βαθύτερο νόημα. Η Οικογένεια αποτελεί τον πιο σημαντικό πρωτογενή  παράγοντα  κοινωνικοποίησης ενός ατόμου και του δίδει αξίες και αρχές.

Συμπερασματικά ο γάμος δεν κλονίζεται ως θεσμός. Μάλιστα είναι  πιο ποιοτικός και οι άνθρωποι σήμερα είναι πιο ευτυχισμένοι μέσα σε αυτόν, αλλά δεν έχει την διάρκεια που είχε την περίοδο που επικρατούσε το αποκαταστασιακό μοντέλο. Η οικογένεια δεν διαλύεται απλώς μεταβάλλεται. Πρέπει να ενισχύσουμε την ανάπτυξη μιας ποικιλίας οικογενειακών μορφών, αντί να πιστεύουμε ότι ο καθένας πρέπει να συμπιέζεται στο ίδιο καλούπι. Το διαζύγιο δεν αντικατοπτρίζει πάντοτε μια κατάσταση δυστυχίας. Οι άνθρωποι που σε παλαιότερες εποχές θεωρούσαν πως έπρεπε να παραμείνουν σε ατυχείς γάμους μπορούν τώρα να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα (χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δημιουργία παιδιών σε δεύτερο γάμο και οι γονείς μπορεί να είχαν αποκτήσει ήδη παιδιά στον πρώτο τους γάμο).  Η συναισθηματική επικοινωνία –ακριβέστερα, η ενεργός δημιουργία και διατήρηση των σχέσεων- έχει αποκτήσει κεντρική σημασία στη προσωπική και την οικογενειακή ζωή μας. Μια κοινωνιολογική ανάλυση όπως αυτή που μόλις ολοκληρώσαμε δείχνει έντονα ότι πρέπει να προσπαθήσουμε να συμβιβάσουμε τις ατομικές ελευθερίες, στις οποίες οι περισσότεροι από εμάς δίδουν μεγάλη αξία στην προσωπική ζωή, με την ανάγκη να δημιουργήσουμε σταθερές και μόνιμες σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους.

Σκούρτα Νίκη,

Κοινωνιολόγος