ΠΑΤΡΟΤΗΤΑ

  Ο προσδιορισμός του πατρικού ρόλου αντιδιαστέλλεται από αυτόν της μητέρας γιατί η πατρότητα είναι εκμαθημένη συμπεριφορά ενώ αντίθετα η μητρότητα είναι γενετικά υπαγορευμένη.

Τα θηλαστικά δεν αναλαμβάνουν τον ρόλο της πατρότητας ούτε έχουν ζευγαρωτή συμβίωση σε αντίθεση με τα πτηνά τα οποία επωάζουν για παράδειγμα και ζουν ζευγαρωτά. Θα λέγαμε λοιπόν ότι η πατρική λειτουργία είναι ένας κοινωνικοπολιτισμός προσδιορισμός, αφού προσδιορίζεται από την κοινωνία και από τα βιώματα της πατρικής λειτουργίας που ο ίδιος ο πατέρας δέχτηκε από την οικογένεια του.

Πότε αποκαλείται κάποιος πατέρας?

Η γυναίκα γίνεται μητέρα από την στιγμή του τοκετού αφού συμβιώνει με το παιδί εννιά μήνες ενώ ο πατέρας αργότερα αφού φυσικά δεν μπορούμε να του αποδώσουμε το όνομα του πατέρα όταν η γυναίκα το φέρει στον κόσμο. Αν το δούμε απλά η πρώτη επαφή μεταξύ τους είναι ότι ο πατέρας έρχεται σε επαφή με ένα “κομμάτι κρέας” περίπου 3,5 κιλά τα οποίο μάλιστα είναι οργισμένο και κλαίει, εκεί ο πατέρας ακολουθεί τα πρότυπα δηλαδή πετάει από την χαρά του και λαμβάνει συγχαρητήρια (εκεί αν τον λέγαμε πατέρα θα ήταν ναρκισσιστική αντίληψη), επομένως πατέρας γίνεται μετά από μαθητεία.

Εδώ υπάρχουν δύο λειτουργίες για να γίνει κάποιος πατέρας η άμεση και η έμμεση.

-         Η έμμεση πατρική λειτουργία γίνεται μέσω της διαμεσολάβησης της μητέρας. Παρακινεί τον πατέρα για να φροντίζει και να παρέχει τις υλικές και συναισθηματικές συνθήκες. (πχ βοηθάει στο τάϊσμα, ζεσταίνει το νερό).

Μέχρι το πρώτο έτος ο πατέρας δεν ξέρει πώς να διαθέσει τον εαυτό του. Κατά κάποιο τρόπο είναι σαν “δεύτερη βοηθητική μητέρα”. (πχ. Δεν μπορεί να θηλάσει αλλά μπορεί να ταΐσει)

Ο πατέρας κάνει  την παροχή γενετικού υλικού αλά επώδυνα και προοδευτικά βαδίζει για να φτάσει στο ύψος της πατρότητας.

Είναι ο σπόνσορας, ο πάροχος, ο χορηγός ο οποίος θα προσφέρει τα πάντα, πρέπει να είναι ικανός να καλύψει όλες τις ανάγκες και να αναπτύξει την εμπιστοσύνη η οποία εγγράφεται στον “σκληρό δίσκο” του παιδιού.

-Η άμεση πατρική λειτουργία.

-         ο ρόλος του ξεκινά στο 2^ο – 3^ο έτος όπου πρέπει να οδηγήσει το παιδί στην αυτονομία. Εκεί αναλαμβάνει να κάνει την χωριστική λειτουργία, δηλαδή να “χωρίσει” το παιδί από την μητέρα. Όντας άντρας και σύζυγος θα πρέπει να εκφράσει τον έρωτα για την γυναίκα του ώστε να περάσει το μήνυμα στο νήπιο ότι η μάνα δεν είναι αποκλειστικά δική του αλλά ταυτόχρονα και ότι η μάνα δεν επιθυμεί αποκλειστικά το νήπιο αλλά επιθυμεί και κάτι άλλο.

-         Στο 3^ο-5^ο έτος είναι το στάδιο των πρωτοβουλιών. Ο πατέρας θα  πρέπει να με την φυσική του παρουσία να βοηθήσει, να κάνει διάφορες δραστηριότητες ώστε το παιδί να αρχίσει να παίρνει πρωτοβουλίες χωρίς να κινδυνεύει.

Η ανατροφή έχει αλλάξει σήμερα σε σχέση με το παρελθόν, όπου δεν ασχολιόντουσαν τόσο πολύ με το παιδί. Σήμερα το παιδί έχει εμπλακεί σε παιδοκεντρική οικογένεια και αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο γονιός να καλείται να απαγορεύει αυτά που κάνουν οι ενήλικες (πχ. Μην πιάνεις το κομπιούτερ, το μαχαίρι κλπ..) και το προτρέπουν να είναι στον κόσμο των μωρών. Άρα στο κομμάτι τω πρωτοβουλιών ο πατέρας θα αναγκαστεί να πει πολλά «όχι».  Θα πρέπει να ασκήσει την αγάπη του με όρους σε αντίθεση με την μητέρα που πρέπει να ασκήσει την αγάπη της χωρίς όρους. Είναι εύκολο να λες σε ένα παιδί ναι (μητέρα) και δύσκολο να λες σε ένα παιδί όχι (πατέρας) ο οποίος συμβολίζει την αυστηρή αγάπη.

Η μητέρα αγαπάει το παιδί γιατί υπάρχει ενώ ο πατέρας γι’ αυτό που είναι και γι’ αυτό που θα γίνει. Η μητέρα αναλαμβάνει να μεγαλώνει σε ένα υγιές σταθερό σύστημα και να νιώθει ασφαλές και ο πατέρας να το προτρέπει να διερευνά και να γνωρίζει τον κόσμο.

-         Στο 6^ο-7^ο έτος ο πατέρας θα πρέπει να μάθει στο παιδί την έννοια της υποχρέωσης, της πειθαρχίας και της εξουσίας.

Είναι το στάδιο όπου το παιδί θα πρέπει να μπει στον κόσμο της πραγματικότητας και να φύγει από την ηδονή του “εδώ και τώρα”  (πχ. Όταν θέλει παγωτό και χτυπάει τα πόδια του κάτω).

Θα πρέπει το παιδί να αναβάλλει την εκπλήρωση της επιθυμίας του.

Ο ξακουστός βασιλιάς Σολομών είπε «να ακούς την διδασκαλία του πατέρα και απορρίπτεις τους νόμους της μητέρας.»

Κωνσταντίνος Σταμπουλίδης,

Κλινικός ψυχολόγος