19 Μαΐου 2014

ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ




Σε προηγούμενη εκπομπή είχαμε αναφερθεί στο πόσο σημαντικό είναι για την καλή εξέλιξη ενός γάμου ή μιας ερωτικής σχέσης να υπάρχει συμβατότητα μεταξύ των δύο ερωτικών συντρόφων. Με άλλα λόγια η σχέση αποκτά καλύτερη προοπτική όταν τα μέλη της ταιριάζουν στην νοοτροπία, στις απόψεις, στις πεποιθήσεις και στους στόχους τους γι’αυτό και είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι να ανιχνεύονται μεταξύ τους πριν προχωρήσουν στην συμβίωση.
Σήμερα θα μιλήσουμε για τις περιπτώσεις εκείνες των γάμων όπου οι δύο σύζυγοι προέρχονται από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις και άρα τους είναι από την πρώτη στιγμή γνωστό ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα σημείο απόκλισης, αυτό του διαφορετικού κοινωνικού προφίλ που μεταφέρει ο καθένας.
1)     Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την εξής ερώτηση. Όταν μιλάμε για κοινωνικές τάξεις τι ακριβώς εννοούμε? Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που καθορίζουν τις κοινωνικές τάξεις?
Η κοινωνική τάξη αναφέρεται στις ιεραρχικές διακρίσεις μεταξύ ατόμων ή ομάδων στις κοινωνίες ή στους πολιτισμούς. Ανθρωπολόγοι, ιστορικοί και κοινωνιολόγοι αναγνωρίζουν την ύπαρξη κοινωνικών τάξεων οικουμενικά παρόλο που διαφέρει από την μία κοινωνία στην άλλη το τι προσδιορίζει τις τάξεις. Ακόμη και στην ίδια κοινωνία διαφορετικοί άνθρωποι και ομάδες έχουν διαφορετικές ιδέες για το τι είναι υψηλή ή χαμηλή τάξη στην ιεραρχία. Η πιο βασική διαφορά είναι αυτή μεταξύ των δυνατών και των αδυνάτων. Οι κοινωνικές ομάδες που διαθέτουν περισσότερη δύναμη συνήθως προσπαθούν να επιβληθούν σ’εκείνες με την λιγότερη δύναμη. Μιλάμε για την λεγόμενη «ελίτ».
Στις πρώτες κοινωνίες η δύναμη ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την σωματική δύναμη.  Έτσι η ηλικία, το φύλλο και η φυσική υγεία ήταν οι καθοριστικοί παράγοντες, κάτι που συμβαίνει και σήμερα σε κάποιες φυλές. Ωστόσο, το πνευματικό χάρισμα και το θρησκευτικό όραμα ήταν επίσης πολύ σημαντικό, κι αυτό μπορούμε να το συναντήσουμε και σήμερα. Επίσης, επειδή τότε οι ομάδες ήταν πολύ μικρές, υπήρχε υποστηρικτικό περιβάλλον και για εκείνους των χαμηλότερων τάξεων, δηλαδή τους πολύ νέους, τους γέρους, τους αδύναμους και τους αρρώστους.
Με το πέρασμα των χρόνων και την διεύρυνση των κοινωνιών η σωματική δύναμη ως μέσο διάκρισης των κοινωνικών τάξεων αντικαταστάθηκε από την οικονομική δύναμη έτσι ώστε το πού κατατάσσεται κάποιος να καθορίζεται από:
·        το επάγγελμά του
·        την μόρφωση και την εξειδίκευσή του
·        το εισόδημά του, και
·        την περιουσία του

2)     Ποια είναι τα προβλήματα που δημιουργούνται σε ένα γάμο όταν οι δύο σύζυγοι προέρχονται από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις?
Εκείνοι οι οποίοι κατέχουν δύναμη σε μία κοινωνία συνήθως υιοθετούν ή μαθαίνουν έναν ξεχωριστό τρόπο ζωής, ένα lifestyle θα λέγαμε ώστε να δώσουν έμφαση στο κύρος τους και στην περαιτέρω κατηγοριοποίησή τους στην τάξη των δυνατών. Συχνά η υιοθέτηση τέτοιων στιλιστικών χαρακτηριστικών είναι τόσο σημαντική όσο ο πλούτος για να καθοριστεί το κοινωνικό στάτους, τουλάχιστον στα πολύ υψηλά κοινωνικά στρώματα, στην «ελίτ». Μιλάμε λοιπόν για:
·        την εξωτερική εμφάνιση, την αμφίεση κάποιου, τον τρόπο που ντύνεται
·        τους τρόπους, την κοινωνική συμπεριφορά και την πολιτιστική εκλέπτυνση, το γούστο και τις προτιμήσεις
·        τις πολιτικές πεποιθήσεις και την συμμετοχή σε οργανωμένες λέσχες
·        φήμη τιμής ή απαξίωσης
·        την γλώσσα, την επιλογή συγκεκριμένου λεξιλογίου
Όταν δύο άνθρωποι από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις σμίγουν μεταξύ τους, παράλληλα σμίγουν και όλα τα παραπάνω. Τα προβλήματα λοιπόν που μπορούν να παρουσιαστούν στο γάμο, αφορούν άμεσα το πόσο έντονα κουβαλάει ο καθένας τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής του τάξης και κυρίως πόσο σημαντικό θεωρεί ο σύντροφός του να δηλώνει την προέλευση της δικής του τάξης. Εάν επομένως ο ένας από τους δύο συζύγους απαιτήσει από τον άλλο να απαρνηθεί μαθημένες συμπεριφορές και αξίες μιας ζωής για να υιοθετήσει καινούριες που θα τον εντάξουν σε μία διαφορετική κοινωνική τάξη, τότε ο γάμος μπορεί να περάσει ισχυρούς κλυδωνισμούς, εάν βέβαια δεν υπάρχει διάθεση «συμμόρφωσης» από τον άλλο σύζυγο. Μία κατάσταση τέτοια μπορεί αφετέρου να δημιουργήσει αισθήματα κατωτερότητας και συναισθηματικής απομόνωσης στο άτομο που πιέζεται να αλλάξει ενώ από την άλλη το άτομο που θεωρεί ότι παντρεύτηκε κάποιον από κατώτερη κοινωνική τάξη μπορεί να βιώσει συναισθήματα ξεπεσμού που να εκφραστούν με θυμό και απαξίωση του συζύγου. Έρευνες που έχουν γίνει δείχνουν ότι το ποσοστό διαζυγίων σε ετερογενείς  γάμους είναι μεγαλύτερο από ότι σε γάμους όπου τα δύο μέλη ανήκαν στην ίδια κοινωνική τάξη.
3)     Τι πιέσεις ασκούνται στο ζευγάρι από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον?
Οι πιέσεις που ασκούνται μπορεί να είναι πολύ μεγάλες, και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου ένα ανδρόγυνο οδηγήθηκε στον χωρισμό κάτω από τέτοιες συνθήκες. Ο γάμος από μόνος του είναι ένας θεσμός που απαιτεί πολλή δουλειά και προσήλωση στην κοινή πορεία και την συμβίωση. Εάν επομένως παρουσιαστούν προβλήματα όπως αυτά που κουβεντιάζουμε τώρα είναι πολύ σημαντικό να μην είναι διασπαστικό το περιβάλλον που πλαισιώνει το ζευγάρι. Το πιθανότερο ωστόσο είναι ότι αν κάποιος θεωρεί τόσο σημαντικό να επιβάλλει τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής τάξης στην οποία ανήκει στο σύζυγό του αυτό συμβαίνει γιατί έτσι έχει ανατραφεί στο οικογενειακό του περιβάλλον. Επομένως και η επίσημη θέση της υπόλοιπης οικογένειας θα οδηγεί και ίσως και να μεθοδεύει την διάσπαση του ζευγαριού. Σ’αυτό το σημείο να πούμε ότι το πιο σύνηθες είναι σε ετερογενείς γάμους τις μεγαλύτερες αντιρρήσεις να τις παρουσιάζουν οικογένειες οι οποίες ενώ ανήκουν στην ανώτερη κοινωνική τάξη δέχτηκαν στους κόλπους τους κάποιον από την μεσαία ή την χαμηλότερη κοινωνική τάξη. Ενώ για πολλούς ανθρώπους, το να παντρευτεί κάποιος έναν άνθρωπο από υψηλότερη κοινωνική τάξη θεωρείται πρόοδος κι επιτυχία κι εκεί είναι σπανιότερο να παρουσιαστούν αντιδράσεις και αντιρρήσεις. Όσο για τον κοινωνικό περίγυρο, ενώ στις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις η επιτυχημένη ένταξη σε αυτές αφορά κυρίως στοιχεία ηθικής συμπεριφοράς, στις ανώτερες κοινωνικές τάξεις είναι πιο σημαντικό να παραμένουν αμιγείς διατηρώντας όλα τα χαρακτηριστικά που τις διακρίνουν χωρίς την προσέλευση «ξένων» στοιχείων.
4)     Σε ότι αφορά την διαπαιδαγώγηση και την ανατροφή των παιδιών σε έναν ετερογενή γάμο, ποια είναι τα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν?
Επειδή όπως αναφέραμε οι ετερογενείς γάμοι σύμφωνα με έρευνες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα αποτυχίας σε σχέση με ομοιογενείς γάμους, το ζευγάρι θα πρέπει να δουλέψει και να επιλύσει όποια τυχόν προβλήματα προκύψουν από την διαφορετικότητα των κοινωνικών τους τάξεων, πριν προχωρήσουν στην απόκτηση παιδιών και την ανατροφή τους. Σε διαφορετική περίπτωση οι άνθρωποι αυτοί θα μεταφέρουν όλες τους τις διαφορές και στο μεγάλωμα των παιδιών και ίσως ακόμα τα χρησιμοποιήσουν για να τονίσουν ο ένας την ανεπάρκεια του άλλου. Τα παιδιά πάνω από όλα, πέρα από αγάπη έχουν ανάγκη από ένα σταθερό περιβάλλον που θα τους παρέχει ασφάλεια, και κυρίως να λαμβάνουν σαφή μηνύματα και από τους δυο γονείς για να αποφεύγεται η σύγχυση. Είναι πολύ βασικό οι γονείς να βρουν φόρμουλες επικοινωνίας και συνεννόησης ώστε όλες οι αποφάσεις που θα λαμβάνονται σχετικά με την ανατροφή και την διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους να είναι κοινές και απόλυτα ξεκάθαρες. Πάνω από όλα πρέπει να αποδεχόμαστε τον σύντροφό μας όπως είναι, να είμαστε από την αρχή ξεκάθαροι για τις προσδοκίες που έχουμε από τον γάμο μας και να μην προσπαθήσουμε σε βάθος χρόνου να μετατρέψουμε τον σύντροφό μας σε κάποιον άλλον άνθρωπο έτσι όπως τον είχαμε πλάσει στο μυαλό μας. 








Δεν υπάρχουν σχόλια: